Yapay zeka destekli araştırma
2025年4月14日
Bu rapor, beş Türki cumhuriyet olan ; Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan'ın Avrupa'nın enerji güvenliğine katkıda bulunma rolünü, potansiyelini, karşılaştığı zorlukları ve jeopolitik karmaşıklıkları uzman düzeyinde analiz etmeyi amaçlamaktadır.
1. Giriş
1.1. Bağlam: Ukrayna İşgali Sonrası Avrupa'nın Enerji Güvenliği Zorunluluğu
Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı tam ölçekli işgali 1, Avrupa'nın enerji ortamını ve güvenlik hesaplarını temelden değiştirmiştir. Bu olay, özellikle Rus fosil yakıtlarına aşırı bağımlılığın içerdiği riskleri acı bir şekilde ortaya koymuştur.3 Savaş, Avrupa genelinde enerji fiyatlarında ani yükselişler 4, yüksek enflasyon 12, tedarik zinciri aksamaları 4 ve daha geniş çaplı ekonomik yavaşlama endişeleri 3 gibi ciddi ekonomik sonuçlar doğurmuştur. Aynı zamanda, Avrupa'nın finansal istikrarı üzerinde baskı oluşturmuş 27, savunma harcamalarında artışa yol açmış 2 ve büyük ölçekli bir mülteci krizini tetiklemiştir.38 Enerjinin jeopolitik bir silah olarak kullanılması 4 ve bu çok yönlü krizler 1, Avrupa Birliği (AB) içinde enerji kaynaklarını hızla çeşitlendirme yönünde benzeri görülmemiş bir siyasi irade oluşturmuştur. Bu durum, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan gibi alternatif tedarikçi potansiyeline sahip Türki cumhuriyetler için yeni bir fırsat penceresi açmıştır.
1.2. Avrupa'nın Yanıtı: REPowerEU ve Çeşitlendirme
Bu zorunluluğa yanıt olarak AB, Mayıs 2022'de REPowerEU planını başlatmıştır.7 Planın temel amacı, 2030'dan çok önce (hedef 2027) Rus fosil yakıtlarına olan bağımlılığı sona erdirmektir.51 Planın ana sütunları enerji tasarrufu 51, yenilenebilir enerji kaynaklarının hızlandırılması 51 ve gaz tedarikinin çeşitlendirilmesidir.7 Bu kapsamda, Rus gazı ithalat payının azaltılmasında (2021'de %45'ten 2023'te %15'e) ve LNG ithalatının artırılmasında önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.51 Ancak, bazı AB üyelerinin 2024'te Rus gazı ithalatını artırması gibi zorluklar devam etmektedir.59 Bu durum, AB'nin siyasi hedefleri ile piyasa gerçekleri arasındaki boşluğu ve Türki cumhuriyetler gibi güvenilir, ölçeklenebilir alternatiflere olan sürekli ihtiyacı vurgulamaktadır. REPowerEU planının uygulanmasında finansman açıkları 62 ve altyapı darboğazları gibi engeller de bulunmaktadır.
1.3. Post-Sovyet Türki Cumhuriyetlerin Önemi