Yapay zeka destekli araştırma
9 أبريل 2025
Bu rapor, Türkiye'nin 2022, 2023 ve 2024 yıllarını kapsayan son üç yıllık dış ticaret performansını (ithalat ve ihracat) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Ticaret Bakanlığı gibi resmi kaynaklardan derlenen en güncel veriler ışığında analiz etmektedir. Rapor, toplam ticaret hacmi, dış ticaret dengesi, sektörel dağılım ve başlıca ticaret ortakları gibi temel göstergeleri inceleyerek genel eğilimleri ve önemli gelişmeleri ortaya koymayı amaçlamaktadır.
I. Giriş ve Özet
Amaç ve Kapsam Bu rapor, Türkiye'nin 2022, 2023 ve 2024 yıllarını kapsayan son üç yıllık dış ticaret performansını (ithalat ve ihracat) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Ticaret Bakanlığı gibi resmi kaynaklardan derlenen en güncel veriler ışığında analiz etmektedir. Rapor, toplam ticaret hacmi, dış ticaret dengesi, sektörel dağılım ve başlıca ticaret ortakları gibi temel göstergeleri inceleyerek genel eğilimleri ve önemli gelişmeleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Analizler, Genel Ticaret Sistemi (GTS) verilerine dayanmaktadır.
Yönetici Özeti Son üç yıllık dönemde (2022-2024), Türkiye'nin dış ticareti önemli dinamikler sergilemiştir. 2022 yılı, küresel enerji fiyatlarındaki sert yükselişlerin etkisiyle ithalat faturasının kabarması sonucu rekor seviyede bir dış ticaret açığı ile karakterize olmuştur. 2023 yılında, ihracatta sınırlı bir artış ve ithalatta hafif bir düşüşle birlikte dış ticaret açığında küçük bir gerileme yaşansa da açık yüksek seviyesini korumuştur. 2024 yılı ise dış ticarette belirgin bir iyileşme yılı olarak öne çıkmıştır. Bu dönemde ihracat artışı devam ederken, ithalattaki düşüş daha belirgin olmuş, sonuç olarak dış ticaret açığı önemli ölçüde azalmış ve ihracatın ithalatı karşılama oranı kayda değer bir şekilde yükselmiştir.
Sektörel bazda bakıldığında, imalat sanayi Türkiye ihracatının lokomotifi olmayı sürdürmüş ve toplam ihracattaki payını %94 civarında istikrarlı bir şekilde korumuştur. Otomotiv endüstrisi, kimyevi maddeler ve mamulleri, hazır giyim ve konfeksiyon ile çelik, bu dönemde öne çıkan başlıca ihracat sektörleri olmuştur. İthalatta ise ara malları en büyük paya sahip kategori olmaya devam etmiştir. Özellikle 2022 yılında enerji ithalatının yüksek maliyeti, toplam ithalatı ve dış ticaret açığını önemli ölçüde artırmıştır. 2024 yılında ara mallarının ithalattaki payı göreceli olarak azalırken, tüketim malları ithalatının payında dikkat çekici bir artış gözlenmiştir.
Ülke bazında değerlendirildiğinde, Almanya Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı olma özelliğini üç yıl boyunca korumuştur. İthalatta ise Rusya Federasyonu (özellikle 2022 ve 2023'te enerji ithalatının etkisiyle) ve Çin Halk Cumhuriyeti en önemli kaynak ülkeler olarak öne çıkmıştır. Bu durum, hem geleneksel pazarlara olan bağımlılığın devam ettiğini hem de belirli ülkelerden yapılan ithalatın stratejik önemini göstermektedir.
II. Türkiye'nin Genel Dış Ticaret Performansı (2022-2024)