Yapay zeka destekli araştırma
7 May 2025
Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), son kırk yılda gerçekleştirdiği dönüşümle "dünyanın fabrikası" olarak anılmaya başlanmış ve sayısız küresel tedarik zincirinin merkezi, çoğu zaman vazgeçilmez bir düğüm noktası haline gelmiştir.
I. Giriş: Küresel Tedarik Zinciri Ağı ve Çin'in Merkezi Konumu
A. Modern Küresel Tedarik Zincirinin Tanımı
Modern küresel tedarik zinciri (KTZ), bir ürünün veya hizmetin fikir aşamasından başlayarak hammadde temini, üretim, depolama, lojistik, dağıtım ve son kullanıcıya teslimatına kadar uzanan, hatta bazı durumlarda iade ve geri dönüşüm süreçlerini de içeren karmaşık ve entegre bir faaliyetler ağıdır. Adından da anlaşılacağı gibi, bu zincirler coğrafi sınırları aşarak farklı ülkeleri, kültürleri, lojistik ağlarını ve teknolojileri bir araya getirir. Bu küresel yapı, firmalara daha geniş pazarlara ulaşma, çeşitli kaynaklardan yararlanma ve maliyet avantajları elde etme imkanı sunar.
KTZ yönetiminin temel hedefleri; verimliliği artırmak, maliyetleri düşürmek, kaliteyi güvence altına almak, müşteri memnuniyetini sağlamak ve ürün veya hizmeti doğru zamanda, doğru yerde ve doğru miktarda sunmaktır. Bu karmaşık ağın başarılı bir şekilde yönetilmesi, bir orkestranın uyum içinde çalmasına benzetilebilir; her bir bileşenin (tedarikçiler, üreticiler, lojistik sağlayıcılar, perakendeciler vb.) tam zamanında ve koordineli bir şekilde hareket etmesi gerekir.
Basit, genellikle bölgesel tedarik zincirleri daha az riskli ve yönetimi daha kolay olabilirken, küresel tedarik zincirleri kaynak çeşitliliği, daha büyük pazar erişimi ve ölçek ekonomileri gibi önemli avantajlar sunar. Ancak bu avantajlar, artan karmaşıklık, potansiyel riskler ve koordinasyon zorlukları ile birlikte gelir. KTZ içinde üç temel akış bulunur: tedarikçilerden müşterilere ve tersi yönde fiziksel ürün hareketini içeren Malzeme Akışı; siparişler, sevkiyat durumu ve geri bildirimler gibi verileri kapsayan Bilgi Akışı; ve ödemeler ile kredi koşullarını içeren Finansal Akış. Bu akışların etkin koordinasyonu, zincirin başarısı için hayati öneme sahiptir.
Küresel tedarik zincirlerinin doğası gereği sahip olduğu bu yaygınlık ve birbirine bağlılık, aynı zamanda onları kırılgan hale getirir. Zincirin herhangi bir halkasındaki aksama, özellikle de merkezi bir konumda bulunan bir halkada meydana gelirse, tüm sisteme yayılan zincirleme etkilere neden olabilir. Son yıllarda yaşanan pandemi ve artan jeopolitik gerilimler, bu kırılganlığı ve büyük düğüm noktalarındaki aksamaların küresel etkilerini açıkça göstermiştir. Bu durum, zincirin en zayıf halkası kadar güçlü olduğu gerçeğini bir kez daha vurgulamıştır. Ayrıca, bu karmaşık ve küresel olarak dağılmış yapı, zincir boyunca tam bir görünürlük sağlamayı, tüm süreçleri etkin bir şekilde koordine etmeyi ve özellikle farklı yargı bölgelerindeki etik ve çevresel standartların takibini zorlaştırmaktadır.